Okuyanlar bilir Nikolay Vasiliyeviç Gogol’un meşhur ‘’Ölü Canlar’’ romanı vardır. Romanın baş kahramanı Pavel İvanoviç Çiçikov bir devlet memurudur ve amacı çok paraya, toprağa ve toprakta çalışan insanlara sahip olmaktır. Bunun için Çiçikov N kentine gelir ve burada köyleri gezerek daha sayıma girmediği için kâğıt üzerinde yaşıyor gözüken fakat aslında ölü olan köylüleri çiftlik sahiplerinden parayla ucuz fiyatlara (5-10 ruble) satın almaya başlar. Bunu toprak sahipleri ile gizlice anlaşarak kimseye sezdirmeden yapar. Anlaştıkları insanlara ise bunu neden yaptığını gizlemek için bin türlü yalanlar uydurur. Bu kadar köylü satın aldığı için de kentin valisi, savcısı, memuru, polisi ve s. dahil tüm ileride gelenler ve kentin sakinleri onun tam bir milyoner olduğunu düşünürler. Romanı okumayanlar Çiçikov’un neden ölü canlar satın aldığını bilmeyebilir. Aslında sebebi çok basit. Şöyle ki; Ölü olan ancak daha sayıma girmediği için kâğıt üzerinde yaşıyor gözüken bu köylüleri ipotek ettirerek her birinden iki yüz ruble para kazanacaktır. Görüldüğü gibi sebep çok basit ama tam da üç kağıtçı, kurnazların aklına gelebilecek şeytani bir yol. Ha bu Pavel İvanoviç bir de arabacısı Selifan’la uşağı Petruşka var.
Şimdi diyebilirsiniz ki, bu romanın bizimle ne ilgisi var? İlgisi olmaz olur mu? İlgisi var. Çünkü Çiçikov’lar asla ölmez ve farkında mısınız bilemem ama artık sizin de bir Çiçikov’unuz var. Ama bu Çiçikov’un yöntemi biraz farklı. Farklı ama mahiyet itibari ile aynı diyebiliriz.
Bu Çiçikov ölü olmasa da bir nevi ölü diyebileceğimiz cinsten insanları özenle arayıp buluyor. Nasıl ki, Gogol’un Çiçikov’u ölü canları satın alıp onları ipotek ettirerek yüklü miktarda paralar almanın peşinde işte sizin Çiçikov’da içimizde nerede basiretsiz, şak-şakçı, ihanetçi, kaba-saba, konuşmayı bilmeyen, bilgisi olmayan, zekadan ve akıldan kıt, kendine tıpkı ölüler gibi ses çıkarmayarak itaat edecek insanlar var onları arayıp buluyor. Şimdi arayıp buldukları ile bir deste oluşturmuş ve adını da koymuş kurtarıcılar. Yani gerekli kılıfa da bürünmüş.
Bu Çiçikov çevresine topladığı ölü diyebileceğimiz mahiyetteki insanlar ve bunların sayesinde büründüğü kılıfla sizin Çiçikov parasına para katıyor, işini her gün daha da büyütüyor ve işlerini çok daha büyütmek için bu büründüğü kılıf sayesinde bütün devlet kademelerindeki önemli yöneticilerle görüşebiliyor. Gogol’un Çiçikov’u da aslında ölü ama kâğıt üzerinde yaşayan köylüleri sahiplerinden satın aldığında milyoner bilinip kentin valisi dahil bütün önde gelenlerin verdiği yemeklerde boy gösterebiliyordu. Yine aynı şekilde aldığı bu ölü canlar sayesinde etrafta büyük bir iş adamı, milyoner, toprak ağası olarak biliniyorsa işte sizin Çiçikov da zavallı insanlarımız tarafından lider, kahraman, hayırsever iş adamı olarak bilinmekte. Ama aslında o sadece bir Çiçikov. Tabi bunu görebilen için.
Bilen bilir bu sizin Çiçikov’un etrafına topladığı adamlar sürekli bir haltlar yiyor. Bu yakınlarda da bunlardan biri gitmiş Mehmetçiklerimizin katili alçak, namussuz, şerefsiz teröristlerin toplantısına katılmış. Hem de bunların başındaki çocuk katili şerefsizin posterinin baş köşeye asıldığı bir toplantıya. Hatta burada bir konuşma da yapmış. Tüm bu olaylardan sonra etrafında topladığı o basiretsiz, şak-şakçı, ihanetçi, kaba-saba, konuşmayı bilmeyen, bilgisi olmayan, zekadan ve akıldan kıt, kendine tıpkı ölüler gibi ses çıkarmayarak itaat edenler hemen başladılar yine Çiçikov’u övmeye, ne kadar hayırsever biri olduğunu anlatmaya. Onlara Çiçikovun beslemeleri deyip geçmekten başka diyecek bir sözümüz yok. Ama çaremiz var...
Bazıları da çıkmış diyor ki yapmış bir hata, bilmeyerek katılmış bu toplantıya gelin bunu içimizde çözelim. Neymiş efendim ev içinde yani kendi içimizde çözelim köy meydanına yani dışarıya taşımayalım falan filan…Sizin bu Çiçikov’un ve onun destesinin hataları, basiretsizlikleri, başarısızlıkları, yediği haltları o kadar fazla ki, bırak köy meydanını yüce divana taşınsa anca çözülür.
Sizlere uzun-uzun yedikleri haltları, hatalarının, sorumsuzluklarını anlatmak yerine olayın asıl mahiyetini anlatmaya çalıştım. Sizler her ne kadar okumayıp bilgi sahibi olmayacak, bu işlere kafa yormayıp bana ne diyeceksiniz işte sizin lideriniz yani sizleri temsil eden bu Çiçikov gibileri olacak. Tercih sizlerin.
İşin asıl mahiyetini anlattığımı düşünerek yazıyı daha fazla uzun tutmak istemiyorum. Yazıma burada son verirken Gogol’un Çiçikov’unun arabacısı ve uşağının ismini neden verdiğimi de anlamışsınızdır diye umut ediyorum.
